خراب‌شدن موتورسیکلت امری اجتناب‌ناپذیر است و هیچ‌کس نمی‌تواند انتظار داشته باشد از روزی که موتورسیکلت را می‌خرد، هرگز خراب نشود. بااین‌حال برخی خرابی‌ها در موتورسیکلت ساده و برخی دیگر کاملا جدی هستند و ممکن است علاوه بر اینکه خطر جانی برای راننده و سرنشینان داشته باشند، بخش‌های دیگری از موتورسیکلت را هم خراب کنند و خسارت‌های بیشتری به بار آورند. یکی از این مشکلات جدی در موتورسیکلت، خاموش شدن موتورسیکلت به‌شکل ناگهانی درحال حرکت، در حال در جا زدن و بعد از کاهش سرعت است. در این مطلب به علل این مشکل و نحوه برطرف‌کردن آنها خواهیم پرداخت.
عناوین این مطلب
- علت خاموش شدن ناگهانی موتورسیکلت در حال حرکت
- خاموش‌شدن موتورسیکلت در حالت در جا یا دور آرام
- خاموش شدن موتورسیکلت در هنگام ترمز کردن
- نحوه تشخیص علل خاموش شدن موتورسیکلت
- آیا کمبود روغن می‌تواند باعث خاموش‌شدن موتورسیکلت شود؟
- آیا خرابی باتری هم باعث خاموش‌شدن انجین می‌شود؟
- هنگام خاموش شدن موتورسیکلت در حال حرکت چه باید کرد؟
علت خاموش شدن ناگهانی موتورسیکلت در حال حرکت
به‌طورکلی موتورسیکلت در چهار حالت زیر ممکن است به‌شکل کاملا ناگهانی خاموش شود:
- در حال حرکت
- روی دور آرام یا در جا زدن
- هنگام ترمز کردن و کاهش سرعت
- بعد از استارت‌زدن.
در این بخش علت خاموش شدن موتورسیکلت در حرکت و در بخش‌های بعد حالت‌های دیگر را بررسی می‌کنیم؛ بااین‌حال برخی از علل خاموش‌شدن موتورسیکلت در هر چهار حالت فوق مشترک هستند که فهرست‌وار به آنها اشاره خواهیم کرد.
برخی از علل خاموش‌شدن ناگهانی موتورسیکلت در حال حرکت عبارت‌اند از:
۱. سنسور موقعیت میل لنگ معیوب است
شایع‌ترین دلیل خاموش‌شدن موتورسیکلت در حین رانندگی، معیوب‌بودن سنسور موقعیت میل لنگ است. این سنسور برای کارکرد درست انجین ضروری است؛ بنابراین اگر معیوب باشد، باعث می‌شود موتورسیکلت در حال حرکت ناگهان خاموش شود. البته در موتورسیکلتهای جدیدتر خرابی سنسور موقعیت میل لنگ باعث توقف کامل موتورسیکلت نمی‌شود، دلیلش این است که در مدل‌های امروزی یک سنسور موقعیت میل بادامک هم وجود دارد که در صورت خراب‌شدن سنسور موقعیت میل لنگ وارد عمل می‌شود.
۲. پمپ بنزین یا سیستم سوخت‌رسانی مشکل دارد
پمپ بنزین قطعه‌ای است که مقدار درست سوخت را به انجین می‌رساند. اگر این پمپ خراب شده باشد، نمی‌تواند به‌درستی عمل کند و نرسیدن سوخت کافی به انجین باعث خاموش‌شدن ناگهانی آن می‌شود. البته گاهی ممکن است پمپ بنزین سالم باشد ولی فیلتر بنزین مسدود شده باشد؛ در این صورت باز هم پمپ بنزین نمی‌تواند سوخت را پمپ کند و از فیلتر عبور دهد که باعث خاموش‌شدن انجین خواهد شد.
بیشتر پمپ بنزین‌ها داخل باک بنزین نصب شده‌اند. به همین دلیل مکانیک‌ها یک ترفند دارند و آن این است که به باک ضربه‌ای وارد می‌کنند و سپس استارت می‌زنند. اگر روشن شد به‌احتمال زیاد مشکل از پمپ بنزین است. یادتان باشد این کار را خودتان امتحان نکنید؛ زیرا مخزن بنزین از پلاستیک درست شده است و ممکن است آن را سوراخ کنید.
به‌طورکلی اگر موتورسیکلت در حین رانندگی خاموش می‌شود اما بعد از استارت‌زدن دوباره روشن می‌شود، اغلب مشکل از پمپ بنزین است.
۳. بنزین تمام کرده‌اید
شاید بگویید این که مشخص است! وقتی بنزین تمام می‌شود مسلما موتورسیکلت هنگام رانندگی خاموش خواهد شد. این درست است اما معمولا رانندگان به‌شکل خودکار سطح بنزین را از روی شمارنده آن چک می‌کنند و وقتی عقربه کمبود سوخت را نشان می‌دهد به پمپ بنزین مراجعه می‌کنند. مشکل زمانی پیش می‌آید که در حال رانندگی هستید و شمارنده خراب شده است. شما تصور می‌کنید بنزین دارید، در حالی که باک موتورسیکلت خالی است. به این ترتیب وقتی انتظار ندارید موتورسیکلت ناگهان خاموش می‌شود.
اگر به هر دلیلی شک دارید که شمارنده خراب است، مثلا مدتی است رانندگی می‌کنید و عقربه تکان نخورده است، باک را پر کنید و موتورسیکلت را روشن کنید. این نشان‌دهنده آن است که شمارنده خراب شده است.
۴. بوبین مشکل دارد
بوبین وظیفه تأمین برق وسیله نقلیه شما را به عهده دارد. اگر موتورسیکلت به‌شکل ناگهانی خاموش شد، ممکن است ایراد از بوبین باشد. خرابی بوبین باعث قطع ارتباط بین منبع تغذیه و اجزای الکتریکی اصلی موتورسیکلت می‌شود. در این صورت چراغ‌های داشبورد خاموش می‌شوند و انجین موتورسیکلت از کار می‌افتد. البته خرابی بوبین از مدت‌ها قبل با روشن‌کردن چراغ باتری روی داشبورد به شما هشدار می‌دهد.
اگر موتورسیکلت همچنان برق دارد (برای مثال چراغ‌ها روشن هستند) و انجین استارتر بعد از خاموش‌شدن در حین رانندگی دوباره کار می‌کند، مشکل از جای دیگر است و بوبین سالم است.
۵. سوئیچ احتراق مشکل دارد
گاهی اوقات ممکن است سوئیچ احتراق مشکل پیدا کند و باعث خاموش‌شدن موتورسیکلت در حین رانندگی شود. سوئیچ احتراق پشت قفل احتراق نصب شده است و وقتی کلید را می‌چرخانید تا موتورسیکلت روشن شود، می‌چرخد. در داخل این سوئیچ، صفحات نازک فلزی قرار دارند که ممکن است خوردگی و زنگ‌زدگی ایجاد کرده باشند. وقتی این اتفاق می‌افتد ممکن است اتصال یکی از این صفحات قطع شود و سوئیچ خاموش شود. این کار باعث می‌شود انجین هم خاموش شود.
اگر موتورسیکلت خاموش شده است اما هنوز چراغ‌ها یا چراغ‌های داشبورد روشن هستند، مشکل از جای دیگر است؛ اما اگر ابزارهای داشبورد همگی خاموش شده باشند احتمال خرابی سوئیچ احتراق وجود دارد.
۶. سنسورها ناکارآمد عمل می‌کنند
موتورسیکلتهای مدرن سنسورهای زیادی برای بهینه‌سازی مخلوط سوخت/ هوا دارند. مشکل در برخی از این سنسورها ممکن است باعث خاموش‌شدن موتورسیکلت در حال حرکت شود.
خوشبختانه این‌طور نیست که همه آن سنسورها در خاموش‌شدن ناگهانی موتورسیکلت نقش داشته باشند. بسیاری از آنها حتی اگر از کار بیفتند موتورسیکلت به کار ادامه می‌دهد. بیشتر سنسور MAF، سنسور دمای مایع خنک‌کننده و سنسور اکسیژن هستند که ازکارافتادن آنها احتمال دارد به خاموش‌شدن ناگهانی موتورسیکلت بینجامد.
خاموش‌شدن موتورسیکلت در حالت در جا یا دور آرام
۱. مشکل سنسور اکسیژن یا سنسور مف
موتورسیکلت سنسورهای زیادی دارد که هر یک اطلاعات خاصی را به ECM (ماژول کنترل انجین) ارسال می‌کنند. دو تا از سنسورهای موتورسیکلت در خاموش‌شدن ناگهانی آن در هنگام دور آرام دارند. اولی سنسور اکسیژن است که در منیفولد اگزوز قرار دارد. این سنسور مقدار هوای خروجی از انجین را می‌خواند و به ECM اطلاع می‌دهد. ECM از این داده‌ها برای افزایش یا کاهش مقدار هوایی که باید به محفظه احتراق وارد شود استفاده می‌کند. اگر این سنسور خراب باشد و اطلاعات نادرستی ارائه کند، ممکن است انجین هوای کافی دریافت نکند. این باعث می‌شود که موتورسیکلت خاموش شود.
دوم، سنسور مف است که در سمت چپ انجین و داخل مجرای هوای ورودی قرار دارد و جرم هوا را اندازه می‌گیرد. این سنسور هم اگر اطلاعات درستی ارائه نکند، موتورسیکلت خاموش خواهد شد.
۲. گرفتگی دریچه گاز اگزوز
این دریچه مقدار کمی از اگزوز را به داخل محفظه احتراق بازمی‌گرداند تا دمای آن کاهش پیدا کند. گاز خروجی اگزوز عمدتا دی‌اکسیدکربن است که بی‌بو و بی‌رنگ است و نمی‌سوزد؛ به همین دلیل می‌تواند دمای داخل محفظه را کاهش دهد.
وقتی دریچه مسدود شود، این گاز جریان نمی‌یابد. به همین دلیل این مشکل بر نسبت هوا/ سوخت تأثیر می‌گذارد و نمی‌تواند نیروی کافی را تأمین کند و به همین دلیل وقتی انجین روی دور آرام است خاموش می‌شود.
۳. معیوب‌بودن شمع
شمع‌ها وظیفه احتراق مخلوط هوا/ سوخت داخل محفظه احتراق را بر عهده دارند. اگر قدیمی و فرسوده باشند، نمی‌توانند مؤثر عمل کنند. بنابراین جرقه به‌خوبی صورت نمی‌گیرد و چون نیرویی به انجین منتقل نمی‌شود، موتورسیکلت را خاموش می‌کند.
۴. خرابی فعال‌کننده کنترل دور آرام
هدف این فعال‌کننده این است که دور در دقیقه را در محدوده بهینه نگه دارد. این کار را باتوجه‌به ورودی که از ECM دریافت کرده انجام می‌دهد که آن هم این اطلاعات را به‌نوبه خود از سنسورهای مف، اکسیژن و سوخت دریافت می‌کند.
اگر مشکلی در این بخش وجود داشته باشد، سرعت چرخش انجین بسیار کم می‌شود. بنابراین وقتی انجین روی دور آرام است خاموش می‌شود.
خاموش شدن موتورسیکلت در هنگام ترمز کردن
۱. خرابی گیربکس
در موتورسیکلتهای اتوماتیک، این مبدل گشتاور است که به‌جای کلاچ وظیفه انتقال نیرو را بر عهده دارد. اگر مبدل گشتاور مشکل داشته باشد یا سطح مایع گیربکس پایین باشد، کارش را به‌درستی انجام نمی‌دهد. به این ترتیب وقتی ترمز می‌گیرید موتورسیکلت خاموش می‌شود.
۲. فشار سوخت پایین، کثیفی انژکتورها یا معیوب بودن پمپ بنزین
وقتی فشار سوخت کافی نیست، در سرعت‌های پایین یک مکث موقت باعث خاموش‌شدن انجین می‌شود. اگر انژکتور کثیف باشد به‌مرور زمان مسدود می‌شود و پاشش سوخت به‌درستی انجام نمی‌شود. بنابراین در هر صورت با ترمز گرفتن موتورسیکلت خاموش می‌شود.
۳. خوردگی سیم‌ها خوردگی
اگر سیم کشی موتورسیکلت مشکل داشته باشد و اتصالات خوردگی پیدا کرده و محکم نباشند، ممکن است احتراق به‌خوبی صورت نگیرد. بنابراین وقتی ترمز می‌گیرید، با کاهش سرعت موتورسیکلت ولتاژ لازم را از دست داده و خاموش می‌شود.
علت خاموش شدن موتورسیکلت بعد از استارت زدن مشابه خاموش شدن موتورسیکلت در حال حرکت است و بسیاری از آنها با هم مشترک هستند.
نحوه تشخیص علل خاموش شدن موتورسیکلت
تشخیص اینکه چرا موتورسیکلت در حین رانندگی خاموش شده است ممکن است دشوار باشد. بااین‌حال روش‌هایی برای این کار وجود دارد:
- با استفاده از اسکنر OBD2 کدهای مشکل موجود در واحد کنترل انجین را بررسی کنید. درصورت دریافت کد عیب‌یابی را انجام دهید.
- باک را پر کنید تا مطمئن شوید که سطح بنزین به اندازه کافی است و مشکلی در شمارنده بنزین وجود ندارد.
- ولتاژ را با مولتی‌متر اندازه بگیرید. اگر در حالی که موتورسیکلت در حال کار کردن است ولتاژ به زیر ۱۳ ولت رسید مشکل از بوبین است.
- با فشارسنج سوخت می‌توانید فشار پمپ‌شدن سوخت را بررسی کنید. فیلتر بنزین و پمپ‌بنزین را هم بررسی کنید.
- اگر انجین را روشن می‌کنید و دور سنج حرکت نمی‌کند به‌احتمال زیاد سنسور موقعیت میل لنگ مشکل دارد.
آیا کمبود روغن می‌تواند باعث خاموش‌شدن موتورسیکلت شود؟
سطح پایین روغن انجین معمولا باعث خاموش‌شدن موتورسیکلت نمی‌شود؛ اما اگر آن‌قدر پایین باشد که فشار روغن کم شود، ممکن است انجین به دلایل ایمنی خاموش شود. این اغلب در موتورسیکلتهای مدرن وجود دارد و موتورسیکلتهای معمولی یا قدیمی چنین قابلیتی ندارند.
آیا خرابی باتری هم باعث خاموش‌شدن انجین می‌شود؟
به‌ندرت ممکن است چنین اتفاقی بیفتد. دلیلش این است که اگر هم باتری تخلیه شده باشد، باز هم تا زمانی که موتورسیکلت در حرکت است، بوبین نیروی موردنیاز را تأمین می‌کند و اجازه خاموش‌شدن انجین در حین کار را نمی‌دهد. مشکل اینجاست که اگر موتورسیکلت را خاموش کنید دیگر روشن نخواهد شد. در برخی موارد نادر هم اگر اتصال کوتاه در باتری ایجاد شود، می‌تواند باعث خاموش‌شدن موتورسیکلت شود.
هنگام خاموش شدن موتورسیکلت در حال حرکت چه باید کرد؟
اگر هنگام کاهش سرعت و ترمز گرفتن یا در حال رانندگی موتورسیکلتتان ناگهان خاموش شد، ابتدا خونسردی‌تان را حفظ کنید و سپس بلافاصله آن را در جایی امن پارک کنید و با امداد موتورسیکلت تماس بگیرید. آنها شما را به نزدیک‌ترین تعمیرگاه می‌رسانند یا خودشان مشکل را موقتا برطرف می‌کنند.
در تعمیرگاه ابتدا مکانیک موتورسیکلت را بررسی می‌کند. برای مثال به صدای انجین در دور آرام گوش می‌دهد تا هرگونه صدای غیرعادی یا بک فایر و نظایر آنها را شناسایی کند. در مرحله بعد، مکانیک از ابزار اسکن استفاده می‌کند تا به ماژول کنترل انجین یا رایانه کنترل گیربکس برای دریافت اطلاعات درباره کدهای خطا دسترسی پیدا کند.
با توجه به عملکرد موتور، تست درایو و اطلاعات تشخیصی، مکانیک به‌شکل دقیق مشکل را پیدا می‌کند و به شما می‌گوید چه قطعاتی باید تمیز، تعمیر یا تعویض شوند:
- درصورتی‌که مشکل از سنسورها باشد، ممکن است لازم باشد آنها را تعویض کند.
- درصورتی‌که اتصالات شل باشند، آنها را محکم می‌کند.
- اگر ایراد از پمپ بنزین باشد یا فیلتر آن مسدود شده است آنها را تعویض می‌کند.
- اگر انژکتورها کثیف هستند آنها را تمیز می‌کند.
- شمع معیوب باید تعویض شوند.
- مشکل بوبین و گیربکس پیشرفته‌تر است و باید آنها را تعمیر کرد.
- اگر هم باک بنزین خالی بوده است که کافی است پرش کنید.
جمع‌بندی
خاموش‌شدن ناگهانی موتورسیکلت در حال حرکت مشکلی جدی است که باید به‌سرعت برطرف شود. برای این کار ابتدا باید علت آن را پیدا کنید. اگر موتورسیکلت بعد از خاموش‌شدن دیگر روشن نشود که مسلما باید آن را به تعمیرگاه رساند؛ اما گاهی بعد از دوباره استارت زدن روشن می‌شود که باعث می‌شود راننده مشکل را پشت گوش بیندازد. این کار نادرست است؛ زیرا باعث می‌شود مشکلات جدی‌تر و حتی خطر جانی برای راننده یا سرنشین ایجاد کند.
آیا تاکنون برایتان پیش آمده است که در حال رانندگی با موتورسیکلت باشید و ناگهان در حال حرکت خاموش شود؟ علت آن چه بود و چگونه مشکل را برطرف کردید؟ لطفا اگر تجربه‌ای در این زمینه دارید در دیدگاه‌ها برایمان بنویسید.
منبع: باشگاه موتور سواران ایران
