فناوری VVA در موتورسیکلت چیست؟

موقعیت:

باشگاه موتور سواران ایران

مقالات آموزشی

دانستنی‌های علمی

اگر موتورِ شما از شرکت یاماها است، یا اخبار و اطلاعات حوزه موتورسیکلت را دنبال میکنید، احتمال خیلی زیاد اصطلاح VVA به گوش یا چشمت خورده است. آیا تا به‌حال این سوال براتون شما مطرح گردیده که VVA چست؟، چرا کمپانی‌های بزرگ در تبلیغاتششان بر روی این موضوع مانور میدهند؟ VVA یا Variable Valve Actuation به معنی “فعالسازی یا زمان بندی متغیر سوپاپ” هست. این تکنولوژی سال‌ها توسط کمپانی‌های مختلف حوزه موتورسیکلت مورد استفاده قرار میگیره و هر کدوم به اسم خاص خود آن را نامگذاری نموده اند.

ذاتاً با فناوری کاربردی در انجین موتورسیکلت طرف هستیم، که ممکن است در هر شرکت با اسم و رسمی مختلف با آن مواجح گردیم. در ادامه بررسی می کنیم VVA دقیقا چیست و چه کاربردی دارد. در ادامه با ما باشگاه موتورسواران ایران همراه باشید.

تاریخچه VVA

این سیستم نخستین بار مهندس آمریکایی با نام Corliss Orville Burandt در دهه ۱۹۶۰ اختراع شد. این تکنولوژی به صورت جدی و عملی، اولین بار توسط شرکت آلفارومرو در اواخر دهه ۱۹۶۰ بهره‌برداری شد. در خودرویی با نام Spider بکار گرفته شد. و تحت عنوان سیستم VVT نه VVA، به معنی Variable Valve Timing مورد استفاده قرار گرفت.

این سیستم ابتدا، در ماشین‌ها  توسط شرکت‌های بزرگی مثل تویوتا، هوندا و … مورد استفاده قرار گرفته است و طی چند سال اخیر شاهد حضور این سیستم در انجین موتورسیکلت‌ها هستیم. معروف‌ترین آن VVA شرکت یاماها است.

VVA چیست؟ و چه کاربردی داره؟

قبل آنکه توضیح در رابطه با وی وی ای بدهیم بایستی در رابطه با عملکرد انجین توضویح دهیم تا بهتر متوجه این سیستم شوید. همونطور که میدانید انجین موتورسیکلت‌های ۴ زمانه  طی فرایند مکش، تراکم، احتراق و تخلیه کار می کند.

مراحل مکش و تخلیه توسط سوپاپ‌های حاضر در سرسیلندر انجین صورت میگیرن و با باز و بسته شدنشون فرآیند ورود و خروج محتویات داخل سیلندر رو انجام میدن. به این شکل که وقتی سوپاپ (های) ورودی به سمت بالا میرن، هوا و سوخت وارد سیلندر میشه و وقتی سوپاپ (های) خروجی به سمت بالا میرن، محتویات سیلندر به بیرون انجین منتقل میشن. این فرآیند در گیف پایین مشخصه. مرحله ۱، از سمت راست شروع میشه.

هموانطور که دارید که فرآیند بالا را شماهده می کنید، به بادامک‌ها دقت کنید! بادامک‌ها همان اشکال مخروطی بالای سوپاپ‌ها هستند که توسط میل سوپاپ‌ها حرکت میکنند و به طور مستمر باعث بالا و پایین شدن سوپاپ‌ها می شوند. همان طور که پیداست، نوع حرکت سوپاپ‌ها مهم است.

بله، دقیقاً! نحوه کارکرد سوپاپ‌ها میتواند تأثیر بسیار زیادی در نحوه انجام مراحلِ احتراقِ انجین داشته باشد. حال تصور کنید این سوپاپ‌هایی که بصورت یکنواخت و منظم حرکت میکنند، هوشمند گردیده و با توجه به نیاز سیلندر باز و بسته شوند. به عبارتی یعنی مثلاً زمانی که سیلندر نیاز به هوای بیشتری دارد، سوپاپ ورودی بیشتر باز بماند تا هوای بیشتری وارد سیلندر گردد. در مورد سوپاپ خروجی هم هم این گونه است. حالا چه اتفاقی رخ می دهد؟

قطعاً بازدهی انجین بیشتر از قبل گردیده و وقتی سیلندر نیاز به هوا یا سوخت بیشتر داشته باشه، سوپاپ به آن شکل حرکت میکند و وقتی نیازی نداشته باشد تغییر رویه دهد. در اصل سوپاپ‌ها کاملاً هوشمند و باتوجه به نیاز انجین کار میکنند و در نتیجه آلایندگی کمتر، گشتاور و قدرت بیشتر و در کل بازدهی بسیار بهتری را به ارمغان می آورد.

VVA دقیقاً همین کار را انجام می دهد. این سیستم با توجه به حرکت موتورسیکلت و نیاز انجین، به وسیله فرمان‌هایی که از ECU موتور میگیرد، به صورت متغیر حرکت میکند. مواقعی که سرعت موتور کم و انجین نیاز به گشتاور بالا داره، به طبع میزان محتویات مورد نیاز برای سیلندر متفاوت است و در نتیجه بادامک انجین به یه شکل خاصی حرکت میکند.

در زمانی که موتورسیکلت در دور موتور و سرعت های بالا حرکت میکند، نیاز بیشتری به محتویات سوخت و هوا داره، پس حرکت سوپاپ‌ها هم پِیرو این درخواست، طور دیگه‌ای عمل میکنند.

در VVA، بادامک‌ها به 2 حالت روی میل بادامک سوار شدن. یه مدل از این بادامک‌ها اصطلاحاً بادامک نرم است و یه مدل هم اصطلاحاً بادامک خشن یا  در اصطلاح وحشی. بادامک نرم در دور موتور‌های پایین و اولیه انجین وارد عمل گردیده و باعث ایجاد گشتاور بیشتر در موتور و بادامک وحشی در دور موتورهای بالا وارد عمل می گردد و به خاطر نوع طراحی شان باعث ورود سوخت و هوای بیشتر به سیلندر و در نتیجه قدرت و اسب بخار بالاتر می شود.

اینکه از طرف ECU موتور، در چه دور موتوری چه فرمانی به سوپاپ‌ها منتقل گردد، در موتورسیکلت‌های مختلف با سیستم‌های مختلف متفاوت است اما معمولا از دور موتورهای ۵ یا ۶ هزار به بعد نوع حرکت سوپاپ‌ها تغییر میکند.

نکته قابل توجه در موتورسیکلت‌های بازار ایران این است که گاهاً در موتورسیکلت هایی که دارای این فناوری هستند در زمان خنک بودن انجین به دلیل ناشیانه عمل کردن دارندگان آنها، با گاز دادن های آنی باعث ریپ زدن موتور و یا آسیب به انجین میشوند و عنوان می کنند که مثلاً فلان مدل موتورسیکلت مشکل ریپ زدن دارد و یا مجبور به تعمیرات شده اند.

در موتورسیکلت های با فناوری VVA بایستی در هر بار روشن نمودن موتورسیکلت در صورت خنک بودن انجین در زمستان‌ها حداقل بین 8 الی 12 دقیقا و در فصول گرم سال بین 4 الی 6 دقیقه ابتدا موتورسیکلت به صورت درجا گرم شده و سپس حرکت نمود

پیشنهاد میکنیم ویدیوی اختصاصی شرکت یاماها در مورد VVA را در انتهای مطلب از سایت یوتیوب را شماهده کنید. تمام مواردی که در مقاله مطرح شد به صورت خلاصه و ویدیویی میتوانید بیینید.