تا‌به‌حال به این فکر افتاده‌اید کاری کنید تا بنزینی که در باک موتورسیکلت‌تان می‌ریزید، بهتر بسوزد؟ گاهی استفاده از بنزین نامناسب، می‌تواند باعث بروز مشکلات اساسی در انجین شود. مکمل بنزین به شما این امکان را می‌دهد که بهره‌وری بنزین را بیشتر کنید. مکمل‌ها به‌ویژه برای موتورسیکلت‌های قدیمی، وسایل نقلیه دیزلی و همچنین رانندگی در محیط‌های خاص، بسیار کاربردی هستند. همراه من حمید حساس در باشگاه موتورسواران ایران بمانید؛ در این مطلب هرآنچه را که نیاز است درباره مکمل‌های سوخت بدانید، برایتان می‌گوییم.
عناوین این مطلب
- مکمل بنزین چیست؟
- انواع مکمل‌های سوخت
- چطور از مکمل بنزین استفاده کنیم؟
- بررسی اهمیت استفاده از مکمل سوخت در انواع موتورسیکلت
- نکات تکمیلی
- سؤالات متداول
مکمل بنزین چیست؟
مکمل بنزین مایعی است که به‌همراه بنزین در باک ریخته می‌شود. پاک‌کننده‌های سیستم، روان‌کننده‌ها و تقویت‌کننده‌ها، هرکدام نوعی مکمل بنزین هستند که می‌توانند عملکرد سوخت موتورسیکلت را بهتر کنند. مکمل‌های بنزین معمولا در مقادیر کم استفاده می‌شوند.
کیفیت بنزینی که استفاده می‌کنید هرقدر هم که خوب باشد، بازهم به مکمل بنزین نیاز دارید.
به‌طور کلی، مکمل‌ها این کارها را انجام می‌دهند:
- به حرکت بهتر بنزین کمک می‌کنند. مثلا مکمل‌های تمیزکننده با سوخت مخلوط می‌شوند و رسوبات سنگین را از بین می‌برند، اصطکاک را کاهش می‌دهند و جریان سوخت را روان‌تر می‌کنند.
- قطعات موتورسیکلت مانند انژکتورها و شیرها باید عاری از هرگونه آلودگی باشند تا بهترین عملکرد را داشته باشند. مکمل‌های تمیزکننده می‌توانند مشکلات مربوط به عملکرد با تأخیر و سخت روشن شدن موتورسیکلت را برطرف کنند.
- مکمل‌های روان‌کننده به قطعات کمک می‌کنند که بهتر و کارآمدتر حرکت کنند.
- افزایش عدد اکتان (که باعث بهبود عملکرد می‌شود) و جلوگیری از خراب شدن سوخت در طول زمان، از دیگر کارکردهای مکمل‌هاست.
انواع مکمل‌های سوخت
۱. مکمل تثبیت‌کننده سوخت
این افزودنی با جذب آب، کارایی بنزین را بهتر می‌کند. اگر بخارهای آب وارد سوخت شود، کارایی سوخت کم می‌شود و باعث می‌شود موتورسیکلت به‌سختی استارت بخورد و انجین دچار خوردگی شود. مکمل تثبیت‌کننده سوخت، این فرایند را متوقف و کیفیت بنزین را حفظ می‌کند.
اگر قرار است موتورسیکلت‌یتان بیش از یک ماه در پارکینگ بماند، مقداری مکمل تثبیت‌کننده سوخت به آن اضافه کنید؛ به‌خصوص اگر هوا سرد است.
۲. مکمل تقویت‌کننده اکتان
تا قبل از دهه ۷۰ میلادی، تترا-اتیل سرب با اکتان بالا، به‌عنوان مکملی در بنزین استفاده می‌شد. اما زمانی که به خطرات سرب برای سلامتی پی برده شد، استفاده از آن متوقف شد. هنوز هم برخی از مردم همچنان به‌دنبال سوخت با اکتان بالا هستند.
بنزین با اکتان بالا، قدرت انجین را افزایش می‌دهد، زیرا می‌تواند نسبت تراکم را بیشتر کند. هرچه نسبت تراکم بالاتر باشد، هوای بیشتری در سیلندرهای انجین وجود خواهد داشت؛ درنتیجه فرآایند سوختن سوخت بهتر انجام می‌شود.
انجینها معمولاً برای کار با سطوح اکتان خاصی طراحی می‌شوند. اگر عدد اکتان سوخت پایین باشد، صدای تق‌تق (ناک زدن) در انجین شنیده می‌شود و انجین نمی‌تواند کارایی لازم را داشته باشد.
اگر صدای ناک زدن موتورسیکلت می‌آید، احتمالاً به تقویت‌کننده اکتان نیاز دارد. برخی از موتورسیکلت‌های قدیمی که انجینهای با تراکم بالا دارند، بهتر است از تقویت‌کننده‌های اکتان استفاده کنند. موتورسیکلت‌های اسپرت و لوکس هم به مکمل اکتان نیاز دارند. تقویت‌کننده‌های اکتان را می‌توانید به‌همراه روان‌کننده استفاده کنید. روان‌کننده‌ها باعث کاهش سایش قطعات می‌شوند که درنتیجه انجین زیاد داغ نمی‌شود.
۳. مکمل ستان دیزل
در انجینهای دیزلی، بالا بودن سطح ستان، باعث احتراق سریعتر و بهبود مصرف سوخت می‌شود. تأخیر کوتاه بین پاشش سوخت و احتراق، نشان‌دهنده بالا بودن ستان است و تأخیر طولانی، نشانه‌ای از پایین بودن سطح ستان است که می‌تواند منجر به احتراق ناقص و صداهای زیاد شود. بنزینی که اکتان بالایی دارد، آهسته‌تر می‌سوزد؛ اما بالا بودن سطح ستان در گازوئیل باعث می‌شود که سوخت سریعتر بسوزد.
توجه داشته باشید که سطح مناسب ستان در وسایل نقلیه مختلف، با هم تفاوت دارد.
۴. مکمل پاک‌کننده انژکتور
انژکتور پاشش سوخت را کنترل می‌کند. سوخت تحت فشار، از طریق نازل رانده می‌شود و از انتهای دیگر انژکتور به بیرون پاشیده می‌شود تا راحت‌تر بسوزد. زمانی که انژکتور مسدود شود، کل فرآیند احتراق سوخت به مشکل می‌خورد، قدرت و شتاب انجین کم و عملکرد آن مختل می‌شود؛ حتی زمانی که دور انجین کم است. چنین مشکلاتی در هوای سرد بسیار شایع‌اند.
مکمل پاک‌کننده انژکتور از گرفتگی این سیستم و جمع شدن رسوبات کربن حاصل از فرآیند احتراق جلوگیری می‌کند.
به‌طور کلی، مکمل‌ها می‌توانند تأثیر زیادی در کاهش رسوبات داشته باشند. همچنین، می‌توانند انتشار هیدروکربن، مونوکسید کربن و اکسید نیتروژن را کاهش دهند.
۵. مکمل بنزین ضد ژل دیزل
سوخت دیزل با هوای سرد، میانه‌ای ندارد؛ چراکه دمای پایین باعث می‌شود ذرات موم پارافین در سوخت متبلور و لوله‌ها و فیلترها مسدود شوند. هوای سرد می‌تواند عملکرد انجین را مختل کند و حتی از روشن شدن انجین هم جلوگیری کند. مکمل ضدژل دیزل می‌تواند نقطه انجماد سوخت را پایین بیاورد. این مکمل بهتر است قبل از اینکه فصل سرما برسد، استفاده شود. البته اگر هوا سرد شده است، همچنان می‌توانید از این مکمل استفاده کنید و نگران آسیب دیدن انجین نباشید.
۶. مکمل اتانول
بنزین حاوی مقداری اتانول است. این گاز به کاهش انتشار آلاینده‌هایی مانند مونوکسید کربن کمک می‌کند. درحقیقت، سوخت اتانول، دوست‌دار محیط زیست است. مکمل اتانول می‌تواند برای سوخت‌های اتانول مفید باشد؛ چراکه گاز را تثبیت و به تمیز نگه داشتن انجین کمک می‌کند.
اما مشکل اصلی اتانول، تمایلش به جذب آب از هواست که کارایی آن را به‌شدت کاهش می‌دهد. همچنین، برخی از انجینهای قدیمی‌تر برای سوخت اتانول ساخته نشده‌اند و ممکن است رسوب در آنها تجمع کند.
۷. مکمل تصفیه بنزین
تصفیه بنزین می‌تواند باعث عملکرد بهتر و پیشگیری از خرابی انجین شود. مکمل‌های تصفیه بنزین، اغلب رسوبات کربن را از سوخت حذف می‌کنند. می‌توانید مکمل‌های تصفیه بنزین را با افزودنی‌های تخصصی‌تر مانند تقویت‌کننده‌های اکتان ترکیب کنید. اگر به‌دنبال مکملی هستید که موتورسیکلت‌ی شما را از خرابی و فرسایش نجات دهد، مکمل تصفیه بنزین بهترین گزینه برای شماست.
می‌توانید از مکمل‌های بنزین چندمنظوره استفاده کنید. بعضی مکمل‌ها بهره‌وری سوخت را افزایش می‌دهند، دریچه‌ها و محفظه احتراق را تمیز می‌کنند و از خراب شدن بنزین جلوگیری می‌کنند.
چطور از مکمل بنزین استفاده کنیم؟
گاهی با هر بار بنزین زدن باید از مکمل بنزین استفاده کنید. اما گاهی هم مکمل برای مدت طولانی‌تری در باک می‌ماند. برای اینکه مطمئن شوید چه موقع باید به سوخت مکمل اضافه کنید، برچسب روی مکمل را بررسی کنید.
بهتر است مکمل را قبل از اینکه بنزین بزنید، در باک بریزید. این کار باعث می‌شود سوخت و مکمل بهخوبی با هم ترکیب شوند.
بهترین نکته درباره مکمل‌ها این است که به انجین موتورسیکلت آسیب نمی‌رسانند حتی اگر از مکمل اشتباهی استفاده کنید! بااین‌حال، برخی از افزودنی‌ها می‌توانند به سنسورهای موتورسیکلت آسیب بزنند، به‌خصوص اگر در مقادیر زیاد استفاده شوند. بنابراین، قبل از استفاده از هر مکمل، حتماً برچسب روی آن را بخوانید و دفترچه راهنمای سازنده موتورسیکلت‌ی خود را مطالعه کنید. به‌طور معمول شرکت‌های سازنده موتورسیکلت، مکمل‌های سازگار با موتورسیکلت را در دفترچه راهنما معرفی می‌کنند.
بررسی اهمیت استفاده از مکمل سوخت در انواع موتورسیکلت
موتورسیکلت‌های معمولی، فقط ۱۲ تا ۳۰ درصد از انرژی شیمیایی موجود در بنزین را به انرژی جنبشی تبدیل می‌کنند. یعنی در بهترین حالت حدود ۷۰ درصد از این انرژی در انجین هدر می‌رود. بنابراین، هرکاری که برای بهبود کارایی سوخت انجام شود، باعث می‌شود که بهره‌وری سوخت بیشتر شود.
استفاده از مکمل‌ها در شرایط زیر مناسب‌تر است:
- موتورسیکلت‌های قدیمی: مکمل‌های سوخت برای موتورسیکلت‌های کارکرده مناسب‌ترند. چون این موتورسیکلت‌ها برای انواع سوخت‌های مختلف ساخته شده‌اند و نیازهای متفاوتی نسبت به موتورسیکلت‌های مدرن دارند. سوپاپ‌های قدیمی، انجینهای با تراکم بالا و قطعات قدیمی، به مکمل نیاز دارند تا بتوانند همانند روز اول کار کنند.
- فصل‌های سرد: اگر در فصول سرد از موتورسیکلت‌یتان استفاده نمی‌کنید، بهتر است در باک آن مکمل تثبیت‌کننده بریزید تا سوخت سالم بماند.
- وسایل نقلیه دیزلی: انجینهای دیزلی، ساختار انجین و ترکیب سوخت متفاوتی دارند. تثبیت‌کننده‌ها، ضدیخ و مکمل‌های ضدژل، همگی می‌توانند مزیت‌های زیادی برای موتورسیکلت‌های دیزلی داشته باشند.
اگر در هوای سرد موتورسیکلت‌ی شما به‌سختی استارت می‌خورد، ضدیخ می‌تواند نقطه انجماد را کمتر و این مشکل را حل کند. موتورسیکلت‌های قدیمی با انجین احتراقی تراکم بالا، به سوختی با اکتان بالا نیاز دارند تا بتوانند بهخوبی و بدون ناک زدن کار کنند. همه این مشکلات به‌راحتی با مواد افزودنی موجود در مکمل‌های بنزین رفع می‌شوند.
نکات تکمیلی
- هر مکمل کارکرد خاصی دارد. باید از مکمل مناسب موتورسیکلت‌ی خود استفاده کنید.
- استفاده از تقویت‌کننده اکتان در یک موتورسیکلت مدرن چند سیلندر، ممکن است سطح اکتان را به بالاتر از حد لازم برای انجین برساند. در این شرایط هیچ سودی برای موتورسیکلت نخواهد داشت.
- مکمل تثبیت‌کننده برای موتورسیکلت‌یی که هر روز از آن استفاده می‌کنید، مناسب نیست. این مکمل باید زمانی استفاده شود که قرار است موتورسیکلت مدتی در پارکینگ بخوابد.
- مکمل‌ها می‌توانند باعث شوند انجین موتورسیکلت کارآمدتر کار کند، سریع استارت بخورد و سرعت خوبی داشته باشد.
- اساس استفاده از مکمل‌ها، پیشگیری از تعمیر و خرابی موتورسیکلت‌ست. مکمل‌ها می‌توانند رسوبات داخل انجین را پاک کنند و از تعمیرات پرهزینه انجین درنتیجه‌ی خوردگی قطعات، جلوگیری کنند.
سؤالات متداول
۱. چقدر مکمل به سوخت اضافه کنم؟
۵۶ تا ۸۵ گرم مکمل بنزین برای ۳۸ لیتر بنزین یا سوخت دیزل. البته این میزان به نوع مکمل و دستورالعمل سازنده آن بستگی دارد.
۲. آیا می‌توانم مکمل سوخت را به باک پُر اضافه کنم؟
مهم نیست باک خالی باشد یا پر. اما بهتر است زمانی که باک خالی است یا سه‌چهارم آن پُر است، مکمل را در باک بریزید و بعد روی آن بنزین بریزید.
۳. هر چند وقت یک‌بار باید در باک مکمل بریزم؟
برای پاک‌کننده‌های انژکتور سوخت، حدودا هر ۴,۸۰۰ کیلومتر از این مکمل استفاده کنید. اگر موتورسیکلت جدید یا بنزین باکیفیت باشد، معمولا تا ۱۶ هزار کیلومتر نیازی به مکمل سوخت ندارید.
۴. آیا مکمل‌های بنزین واقعاً مفیدند؟
اگر از مکملی با کیفیت بالا استفاده کنید، بله.
۵. آیا مکمل‌های بنزین برای موتورسیکلت انژکتوری لازم است؟
اگر موتورسیکلت شما تک سیلندر و زیر ۳۰۰ سی سی حجم دارد به هیچ عنوان مکمل های سوخت کمکی به شما نمی‌کند اما برای موتورسیکلت های حداقل دو سیلندر با حجم حداقل ۴۰۰ سی سی به بالا تاثیرگذار است.
سخن آخر
چه موتورسیکلت‌یتان کارکرده و قدیمی باشد و چه صفر و کم‌کارکرد، مکمل‌های سوخت می‌توانند عملکرد آن را بهتر و طول عمر انجین آن را بیشتر کنند.
در این مطلب با انواع مکمل‌های سوخت و کارکردهای آنها آشنا شدیم. امیدواریم با مطالعه این مطلب، پاسخ تمام سؤالاتتان را گرفته باشید. اگر هنوز سؤالی درباره این موضوع دارید که بی‌جواب مانده است، حتما در بخش نظرات آن را برایمان بنویسید. کارشناسان ما در کارنامه آماده پاسخگویی به سؤالاتتان هستند.
منبع: باشگاه موتور سواران ایران
درود مهندس عزیز، آیا از اکتان بوستر کاسپین میتوان به همان مقدار که بروی آن برای خودرو درج شده است (یعنی تقریبا ۸ سی سی به ازای هر لیتر) برای موتور سیکلت نیز در هر بار بنزین زدن استفاده کرد؟
میتوان
پیشاپیش سپاس فراوان از بابت پاسخ
آیا درصد کمی تینرمخلوط با بنزین در باک هم میتونه بعنوان پاک کننده استفاده بشه؟
متاسفانه، استفاده از تینر به عنوان سوخت برای موتورهای داخل سوز مانند موتورسیکلت توصیه نمی‌شود. تینر و بنزین دو ماده متفاوت هستند و استفاده از تینر و ترکیب آن با بنزین به عنوان سوخت ممکن است خطرناک باشد و باعث آسیب به موتور و یا حتی ایجاد حوادث جدی شود. برای سوخت موتورسیکلت، تنها باید از بنزین یا سوخت مناسب توصیه شده توسط تولید کننده استفاده کنید.
