سیستم گیربکس بخشی جدایی ناپذیر از یک موتورسیکلت است، باید برای جلوگیری از خسارات و یا تعمیر، هر چند وقت یکبار توسط یک تعمیرگاه تخصصی گیربکس بررسی شود. گیربکس موتورسیکلت یکی از مهم‌ترین بخش‌های آن است. این قطعه حیاتی در حرکت‌کردن موتورسیکلت نقش اساسی دارد، سرعت موتور را تنظیم می‌کند و قدرت موتور را به چرخ‌ها انتقال می‌دهد. گیربکس از قطعاتی به‌هم پیوسته تشکیل شده است که عملکردشان به هم وابسته است. سازوکار گیربکس طوری است که اگر هر بخش از آن خراب شود یا آسیب ببیند، کل سیستم با مشکل مواجه میشود. به همین دلیل نیاز است تا با علائم خرابی گیربکس آشنا شوید و به موقع برای رفع آن اقدام کنید. پس در ادامه با من حمید حساس در سایت باشگاه موتورسواران ایران همراه باشید تا با هم 11 دلیل عمده اصلی آسیب به گیربکس موتورسیکلت ها را بشناسیم.
۱۱ علامت خرابی گیربکس که باید جدی بگیرید
همان‌طور که گفته شد، به‌دلیل اهمیت و نقش گیربکس در موتورسیکلت، در ادامه مطلب می‌خواهیم درباره علائم خرابی گیربکس و دلایل آن صحبت کنیم. تا با توجه به این نکات بتوانید در سریعترین زمان ممکن، وجود مشکل و اختلال در گیربکس را تشخیص دهید.
۱. اگر هنگام حرکت صدای دنگ‌دنگ یا وزوز می‌شنوید
معمولا بسیاری از ما صدا‌های موتورسیکلت را نادیده می‌گیریم. درحالی‌که وقتی موتورسیکلت صدایی تولید می‌کند که طبیعی نیست باید خیلی سریع آن را بررسی کنیم. اگر از موتورسیکلتتان در هنگام حرکت، صدای وزوز یا دنگ‌دنگ (کلانک) می‌شنوید، نشانه مشکلی در گیربکس است. این صدا را اصلا نادیده نگیرید، زیرا هرچه دیرتر اقدام کنید آسیب بیشتری به سایر اجزای آن وارد خواهد شد.
– دلایل
احتمال دارد این مشکل به‌دلیل آسیب‌دیدگی چرخ‌دنده‌ها یا یاتاقان باشد. شاید هم روغن گیربکس (روغن موتور) بسیار کم است که به اجزای مختلف آن نمی‌رسد.
۲. اگر گیربکس دیر عمل می‌کند
سیستم گیربکس طوری طراحی شده است که به شما اجازه می‌دهد دنده‌ها را به‌راحتی و به‌سرعت تغییر دهید؛ بنابراین اگر حس می‌کنید در هنگام دنده عوض‌کردن، گیربکس به‌خوبی واکنش نشان نمی‌دهد و کمی تأخیر دارد، نشانه مشکل در گیربکس است.
– دلایل
ممکن است این مشکل به‌دلیل نشت یا آلودگی یا خرابی روغن موتور، نگهداری نادرست از گیربکس یا حتی نفوذ ناخواسته آب در قطعات آن به‌دلیل افتادن موتورسیکلت در سیلاب باشد. اگر این مشکل رفع نشود، می‌تواند با گرمای بیش‌ازحد به قطعات داخلی گیربکس آسیب برساند؛ بنابراین آن را سرسری نگیرید.
۳. اگر بوی سوختگی از موتورسیکلت حس می‌کنید
احساس بوی سوختگی از موتورسیکلت هرگز نشانه خوبی نیست. بوی سوختگی می‌تواند نشانه مشکلات متعددی باشد، اما به اولین چیزی که باید شک کنید گیربکس است. داغ‌شدن بیش‌ازحد روغن موتور می‌تواند بوی سوختگی تولید کند.
– دلایل
معمولا این مشکل به‌دلیل نشت روغن یا کم‌شدن مقدار آن رخ می‌دهد. اگر روغن نشت کند یا دیربه‌دیر آن را عوض کنید که سطح آن زیاد پایین بیاید، نمی‌تواند به‌خوبی اجزای گیربکس را خنک کند. به‌دلیل گرمای ناشی از قطعات گیربکس بوی سوختگی از روغن به مشام می‌رسد.
همیشه سطح و وضعیت روغن موتور را بررسی کنید. با این حال اگر این اتفاق افتاد، نگران نشوید؛ فقط سریعتر موتورسیکلت را نزد مکانیک ببرید.
۴. اگر از زیر موتورسیکلت مایع نشت می‌کند
دیدن مایع در جایی که نباید وجود داشته باشد، معمولا یکی از مشخص‌ترین نشانه‌ها است. بهترین راه برای اینکه متوجه شوید مایع از کجا نشت کرده است این است که چند تکه مقوا را زیر موتورسیکلتتان در جایی که آن را پارک کرده‌اید قرار دهید. بعد مقوا را بیرون بکشید و نشت مایعات را مشاهده کنید.
رنگ روغن گیربکس قرمز است، بنابراین اگر لک قرمز روی مقوا می‌بینید روغن گیربکس نشتی دارد. نشت روغن از گیربکس می‌تواند به آسیب‌دیدگی شدید چرخ‌دنده‌ها منجر شود. بااین‌حال برخی روغن‌های گیربکس هستند که قرمزرنگ نیستند. در این صورت می‌توانید موتورسیکلت را به مکانیک نشان دهید تا با ابزار‌های پیشرفته‌تری محل نشت مایع را پیدا کند.
– دلایل
برخی از دلایل نشت روغن گیربکس خرابی واشر‌ها یا مهر و موم محفظه گیربکس، آسیب‌دیدگی چرخ‌دنده، آسیب‌دیدگی کاسه نمد یا حتی پایین آمدن سطح روغن گیربکس باشد.
۵. اگر دنده به‌سختی جا می‌رود
این نشانه در دنده‌های اتوماتیک و دستی به دو صورت خودش را نشان می‌دهد. برای دنده‌های دستی، وقتی هنگام دنده عوض‌کردن احساس می‌کنید صدا می‌شنوید یا به‌زحمت دنده جا می‌رود، احتمالا کلاچ فرسوده شده و باید آن را تعویض کنید. شاید هم یکی از همگام‌ساز‌های گیربکس (سنکرون‌ها در مجموعه سنکرونایزر گیربکس) فرسوده شده یا آسیب دیده است.
اما درباره موتورسیکلت‌های دنده اتومات، تغییر شدید و ناگهانی دنده به دنده دیگری که نتوانید تشخیص دهید می‌تواند نشانه خرابی گیربکس باشد.
– دلایل
نشتی روغن گیربکس، خرابی تغییردهنده دنده، کابل آن یا دریچه گیربکس، فرسودگی یا شکستن قطعات داخلی و کم یا کثیف‌بودن روغن گیربکس می‌تواند از دلایل این مشکل باشد. برای تشخیص علت درست، موتورسیکلت را به مکانیک بسپارید.
۶. اگر موتورسیکلت در حالت خلاص است، ولی سروصدا می‌کند
صدای لرزش و ضربه لزوما نشانه هشدار یا مشکل نیست، اما اگر موتورسیکلت در حالت خلاص صدا تولید کند، معمولا نشانه مشکل در گیربکس است. گاهی می‌توان صرفا با تعویض روغن گیربکس مشکل را برطرف کرد. اما اگر مشکل رفع نشد و باز هم در حالت خلاص از موتورسیکلت صدا می‌شنوید، باید آن را به مکانیک بسپارید.
– دلایل
اگر مقدار روغن گیربکس کم باشد یا چرخ‌دنده‌ها و قطعات داخلی سیستم گیربکس آسیب‌دیده باشند، ممکن است این صدا‌ها و لرزش را احساس کنید.
۷. اگر چراغ‌های چک موتور روشن می‌شوند
هنگامی‌که چراغ‌های هشدار در داشبورد روشن می‌شوند، یعنی در سیستم‌های زیر کاپوت مشکلی وجود دارد که نباید از آنها چشم‌پوشی کرد. مخصوصا اگر چراغ چک موتور روشن شود. این موضوع به موتور و اجزای آن بستگی دارد و معمولا اولین چیزی که باید بررسی کنید گیربکس است. به‌احتمال زیاد گیربکس داغ کرده است.
– دلایل
داغی بیش‌ازحد گیربکس ممکن است به‌دلیل معیوب بودن سنسور‌های سرعت، مشکل در سلونویید‌های گیربکس یا لغزش در گیربکس باشد. موتورسیکلت را به مکانیک نشان دهید تا مشخص کند که مشکل از کجاست. در موتورسیکلت‌های دنده اتومات ممکن است بتوان با بررسی کد‌های کامپیوتر آن مشکل را پیدا کرد.
۸. اگر پدال کلاچ درست کار نمی‌کند
اگر در هنگام کلاچ گرفتن مجبور می‌شوید پا را زیاد بالا بیاورید یا بیش‌ازحد پایین ببرید یا کلاچ به‌راحتی آزاد نمی‌شود، ممکن است نشان‌دهنده خرابی گیربکس باشد. در این صورت باید سیستم تنظیم‌کننده کلاچ را مجددا تنظیم کنید.
– دلایل
این مشکل ممکن است به‌دلیل تنظیم نبودن سیستم عملکرد کلاچ مانند سیم یا صفحه کلاچ رخ دهد. اگر کلاچ زیاد پایین است، ممکن است دلیلش نشتی مایع هیدرولیک یا نقص در اتصالات سیستم هیدرولیک باشد که عملکرد صحیح کلاچ به آن بستگی دارد.
اگر کلاچ زیاد بالاست، ممکن است دیسک یا صفحه کلاچ فرسوده باشد و نیاز به تعویض داشته باشد.
۹. اگر موتورسیکلت لرزش دارد و دور موتور بالا می‌رود
اگر گاهی لرزش‌هایی در موتورسیکلت حس می‌کنید، دلیلش این است که اجزای داخلی سیستم گیربکس دچار ساییدگی شده است. اگر این‌طور باشد، باید هر چه سریعتر به آن رسیدگی کنید وگرنه خرج زیادی روی دستتان خواهد گذاشت.
– دلایل
اگر قطعات داخلی سیستم گیربکس فرسوده شده باشند یا روغن گیربکس کافی نباشد، بخش‌های مختلف گیربکس روی هم ساییده می‌شوند و اصطکاک زیادی به وجود می‌آید. به‌همین‌دلیل دور موتور بالا می‌رود و موتورسیکلت لرزش و تکان دارد.
۱۰. اگر موتورسیکلت روی دنده است، اما حرکت نمی‌کند
آیا تاکنون برایتان اتفاق افتاده است که موتورسیکلت را روی دنده درایو (در موتورسیکلت‌های اتومات) یا روی دنده یک قرار داده‌اید، اما حرکت نمی‌کند؟ این مشکل به خرابی گیربکس ارتباط دارد. احتمالا سطح روغن آن کاهش یافته است. این یک مشکل جدی است و باید فورا موتورسیکلت را پیش مکانیک ببرید.
– دلایل
اگر سطح روغن گیربکس کاهش یابد، با وجود اینکه موتورسیکلت روی دنده قرار دارد، موتورسیکلت حرکت نمی‌کند. دلایل کاهش سطح روغن می‌تواند نشت روغن، تعویض نکردن به‌موقع آن یا شکستن دریچه مخصوص آن باشد.
۱۱. اگر موتورسیکلتتان قدرت کافی ندارد
اگر موتور موتورسیکلتیتان به‌درستی کار می‌کند، اما موتورسیکلت قدرت کافی ندارد، از علائم خرابی گیربکس است. در این صورت باید آن را به مکانیک نشان دهید.
– دلایل
این مشکل ممکن است به‌دلیل ازکارافتادن قطعات داخلی سیستم یا نشتی روغن گیربکس باشد. دلیل دیگر ممکن است داغ‌شدن بیش‌ازحد گیربکس باشد. وقتی گیربکس داغ می‌کند، یعنی روغن به قسمت‌های داخلی آن نمی‌رسد. این امر باعث میشود گیربکس آسیب ببیند.
گیربکس قلب موتورسیکلتی شماست. معمولا یک خرابی جزئی در یکی از اجزای آن می‌تواند کل سیستم را درگیر کند و به سایر اجزای آن آسیب جدی وارد کند. این کار باعث میشود هزینه‌های زیادی را متحمل شوید. برای جلوگیری از این مشکل، به‌محض مشاهده علائم خرابی گیربکس برای رفع آن اقدام کنید.
منبع: باشگاه موتور سواران ایران
سلام خسته نباشید بنده امروز سوار موتور بودم (هوندا ۱۵۰ آشیل) که یهو دنده چهار بودم که موتور خلاص شد زدم کنار ، موتور توی دنده بود اما حرکتی نمیکردم همه دنده ها را هم امتحان کردم اما خورشیدی جلو نمی‌چرخه بنظر شما عیب از کجاشه؟
احتمال نقص در صفحات کلاچ یا نقص در گیربکس وجود دارد
سلام وقت بخیر من موتورم وقتی میدم دنده ۳ صدا شلق شلق کردن زنجیر میاد ولی یه ماهه که ست زنجیرمو عوض کردم علت چیست
باید از نزدیک بررسی گردد
سلام.بند یک موتور هوندا 150دارم که دنده یک ودو اون صدا میده وصدا تق تق میده علت چیست؟
باید نوع صدا حضوری مورد بررسی قرار بگیرد.
سلام خسته نباشی موتور tvs hlx150 با کارکرد ۱۸۰۰ کلیومتر بتارگی موتوجه شدم که موتور در حالت خاموش وخلاص وقتی چرخ عقب بحرکت در میاد صدای تق تق کم شنیده میشود بنده فکردم برا زنجیره که از زنجیر نبود. از داخل انجین صدا میاد .آیا طبیعی است یا نه با تشکر
زنجیر باید آزاد و مجدد صدا بررسی گردد
سلام بزرگوار. ممنون بابت حوصله و آرامش شما. ادعا و بزرگ گویی در باره موتور ندارم ولی بیشتر کارهاش رو خودم انجام میدم بجز علت یابی و تشخیص ایراد های خاص. موتور من طرح هندا نیکتاز ۲۰۰ هست. از سال ۹۸ دست خودم داره کار میکنه با یک مشکل که حل نشد (( موتور درحالت درجا و خلاص روشن ولی چرخ عقب میچرخه)) هرچقدر هم دور موتور بالا بره گشتاور بیشتر میشه. تا الان هم ۳ بار انجین تعمیر اساسی شده بدون نتیجه. لطفا با همان حوصله قابل ستایش راهنمایی کنید ممنون
متوجه دقیق مشکل شما نشدیم. اگر منضور چرخش چرخ بر در حالت خلاص و بر روی جک است؟ باید بدانید باید چرخ بچرخد و اگر نچرخد مشکل دارد. در نتیجه چرخش میللنگ و چرخش صفحه کلاچ نیروی جریان روغن در محفظه انجین باعث چرخش گیربکس و در نتیچه چرخش چرخ عقب می شود. اما با نگه داشتن چرخ، چون نیروی چرخش گیربکس کم است به راحتی چرخ متوقف میگردد تا زمانی که کلاچ درگیر و نیروی زیادی از طریق گیربکس به چرخ وارد و در نتیجه موتورسیکلت حرکت در خواهد آمد.
سلام موتور در حالت خلاص روشن از سمت درب کلاچ زوزه میکشه از چی می تون باشه
مشکلی ندارد صدای چرخش کاسه کلاچ در روغن است
سلام ببخشید من وقتی با دنده یک یا دو حرکت میکنم زمانی که سرعت رو کم میکنم و دور موتور به زیر 3میرسه یه صدا عجیب و قر‌قر یکم خشن به گوش میرسه اما وقتی دور موتور به 3یا بیشتر میرسه صدا قطع میشه.آپاچی180
صدا دقیقا از کدام بخش موتور است؟
سلام خسته نباشین من موتورمو۲۰۰کردم گیربکس عوض کردم الان سرعت زیاددرست دنده نمیخوره مشکل چیه
عدم انجام محاسبات درست و کشکی تغییر دادن همه چیز
سلام من دوهفته پیش موتورم دنده جا می رفت اما حرکت نمی کرد رفتم تعمیرگاه گفت صفحه کلاچ تموم شده رفع کرد اوکی شد منتها دوباره همون شد قبلشم یکم از کاسه نمد دنده پایی روغن نشت می‌کرد مشکل دقیقا چیه؟؟ ممنون میشم راهنماییم کنید
اگر مجددا صفحه کلاچ دچار مشکل شده است به ترتیب اولویت: 1- صفحه کلاچ جدید تقلبی بوده است 2- سیسم کلاچ درست تنظیم نسیت و صفحات کلاچ نیمه درگیر هستند و باعث آسیب به آنها میشود 3- روغن موتور استفاده شده تقلبی است و باعث اسیب به صفحات میگردد و 4- رانندگی غیر اصولی
سلام بنده یه موتور هرم اسپید بیکلاچ دارم درحال حرکت بودم در اتوبان ناگهان موتور موقع تعویض دنده انگاری خلاص شد دیگه هرچی سعی کردم موتور حرکت نکرد روی جک لاستیک میچرخید ولی سوارش میشدم به زور حرکت می‌کرد صفحه کلاچ هم تعویض کردم ولی باز مشکل برطرف نشد میشه لطف کنید راهنمایی بفرمایید متشکرم
به تعمیرگاه جهت تعمییر مراجعه کنید
